Przesłanki ubezwłasnowolnienia całkowitego na gruncie obowiązującego prawa

Kwestia ubezwłasnowolnienia całkowitego została uregulowana przez prawodawcę w art. 13 kodeksu cywilnego. Przepis, o którym mowa powyżej brzmi następująco:

§ 1. Osoba, która ukończyła lat trzynaście, może być ubezwłasnowolniona całkowicie, jeżeli wskutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, nie jest w stanie kierować swym postępowaniem.

§ 2. Dla ubezwłasnowolnionego całkowicie ustanawia się opiekę, chyba że pozostaje on jeszcze pod władzą rodzicielską.

Już na samym wstępie można w tym wypadku zauważyć, iż ubezwłasnowolnić całkowicie można jedynie osobę, która ukończyła lat 13. Przesłanka ta wynika oczywiście z faktu, iż osoby, które nie osiągnęły lat 13 nie posiadają zdolności do czynności prawnych. Ciężko więc w wypadku takich osób mówić o orzeczeniu ubezwłasnowolnienia zarówno całkowitego jak i częściowego.

Oprócz kwestii wieku ustawodawca wskazuje również kolejne przesłanki. Jest to choroba psychiczna, niedorozwój umysłowy bądź też innego rodzaju zaburzenia psychiczne. Ustawodawca zwraca w tym wypadku szczególną uwagę na problemy wynikające z nadużywania alkoholu bądź też narkotyków. Ustawodawca w ten sposób daje możliwość reagować najbliższym na problemy z jakimi zmagają się ich bliscy, a o których często oni sami nie zdają sobie sprawy ze względu na stan w jakim się znajdują.

Ustawodawca uregulował przepisy dotyczące postępowania o ubezwłasnowolnienie w art. 544-560 kodeksu postępowania cywilnego. Dzięki tym regulacjom ustawodawca między innymi wskazał kto jest uprawnionym do zainicjowania postępowania o ubezwłasnowolnienie. W kodeksie postępowania cywilnego wskazano następująco: małżonek osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie, krewni w linii prostej oraz rodzeństwo, oraz przedstawiciel ustawowy takiej osoby. Warto w tym miejscu zwrócić uwagę, że postępowanie o ubezwłasnowolnienie toczy się z udziałem prokuratora. Celem zainicjowania postępowania w zakresie ubezwłasnowolnienia należy wystosować wniosek do Sądu Okręgowego. To właśnie do Sądów Okręgowych należy właściwość rozpoznania takich spraw. Konkretny Sąd Okręgowy ustalany jest na podstawie miejsca zamieszkania osoby, której tyczy się wniosek, a w przypadku braku miejsca zamieszkania jest to sąd miejsca pobytu takiej osoby.

W trakcie przebiegu postępowania dotyczącego ubezwłasnowolnienia koniecznym jest wysłuchanie osoby, której dotyczy wniosek. Warto w tym miejscu zwrócić uwagę na fakt, iż wysłuchanie nie jest tym samym co przesłuchanie. Wysłuchanie ma na celu umożliwić osobie, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie zajęcie stanowiska w tej sprawie. Mając na uwadze fakt, iż czynność ta jest obligatoryjna i nie może zostać pominięta przez Sąd w przypadku kiedy to stan zdrowia osoby, której dotyczy wniosek nie pozwala, albo w znacznym stopniu utrudnia osobiste stawiennictwo w Sądzie, Sąd wyznacza jednego sędziego, który jest częścią składu orzekającego celem przeprowadzenia wysłuchania w miejscu zamieszkania czy też pobytu.

W trakcie trwania postępowania Sąd może ustanowić również doradcę tymczasowego dla osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie. Może tego dokonać zarówno z urzędu, bądź też na wniosek uczestnika postępowania. Instytucja doradcy tymczasowego pozwoli zabezpieczyć „interesy” osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie na czas trwania rzeczonego postępowania.

Postępowanie w tym zakresie kończy się wydaniem postanowienia przez Sąd Okręgowy, które zostaje następnie przesłane do Sądu Opiekuńczego.

Lokalizacje Punktów Nieodpłatnej Pomocy Prawnej i Nieodpłatnego Poradnictwa Obywatelskiego w Powiecie Wielickim:

I. Punkty nieodpłatnej pomocy prawnej:

1. Budynek Urzędu Gminy Gdów, Rynek 40,

Poniedziałek 12:30 do 16:30
Wtorek 07:30 do 11:30
Środa 07:30 do 11:30
Czwartek 11:30 do 15:30
Piątek 9:00 do 13:00

2. Budynek Urzędu Gminy Kłaj, Kłaj 655, (pokój 002)

Poniedziałek 17:00 do 21:00
Wtorek 15:00 do 19:00
Środa 15:00 do 19:00
Czwartek 15:00 do 19:00
Piątek 14:00 do 18:00

3. Budynek Starostwa Powiatowego w Wieliczce, ul. Rynek Górny 2

Poniedziałek 13:00 do 17:00
Wtorek 11:30 do 15:30
Środa 7:30 do 11:30
Czwartek 11:30 do 15:30
Piątek 8:00 do 12:00

II. Punkty nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego:

1. Budynek Starostwa Powiatowego w Wieliczce, ul. Niepołomska 26G

Poniedziałek 13:00 do 17:00
Wtorek 7:30 do 11:30
Środa 09:00 do 13:00
Czwartek 7:30 do 11:30
Piątek 9:00 do 13:00

2. Budynek Urzędu Gminy Biskupice, Tomaszkowice 455

Poniedziałek 08:00 do 12:00
Wtorek 07:30 do 11:30
Środa 07:30 do 11:30
Czwartek 07:30 do 11:30
Piątek 07:30 do 11:30

Lokalizacja punktów na terenie Powiatu Wielickiego dostępna jest również na stronie: https://www.powiatwielicki.pl/strefa-mieszkanca/punkt-nieodplatnej-pomocy-prawnej.html

Nieodpłatna pomoc prawna i nieodpłatne poradnictwo obywatelskie przysługują osobie uprawnionej, która nie jest w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej, w tym osobie fizycznej prowadzącej jednoosobową działalność gospodarczą niezatrudniającą innych osób w ciągu ostatniego roku.

Osoba uprawniona, przed uzyskaniem nieodpłatnej pomocy prawnej lub nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego, składa w punkcie pisemne oświadczenie, że nie jest w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej. Oświadczenie składa się osobie udzielającej nieodpłatnej pomocy prawnej lub świadczącej nieodpłatne poradnictwo obywatelskie. Osoba korzystająca z nieodpłatnej pomocy prawnej lub nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej dodatkowo składa oświadczenie o niezatrudnianiu innych osób w ciągu ostatniego roku. Oświadczenie składa się osobie udzielającej nieodpłatnej pomocy prawnej lub świadczącej nieodpłatne poradnictwo obywatelskie.

Osobom ze znaczną niepełnosprawnością ruchową, które nie mogą stawić się w punkcie osobiście, oraz osobom doświadczającym trudności w komunikowaniu się, o których mowa w ustawie z dnia 19 sierpnia 2011 r. o języku migowym i innych środkach komunikowania się (Dz. U. z 2017 r. poz. 1824), może być udzielana nieodpłatna pomoc prawna lub świadczone nieodpłatne poradnictwo obywatelskie, także poza punktem albo za pośrednictwem środków porozumiewania się na odległość. W przypadku chęci skorzystania z porady telefonicznej przed zapisaniem osoba składa takie oświadczenie bezpośrednio w budynku Starostwa Powiatowego w Wieliczce, Rynek Górny 2, lub przesyła skan uzupełnionego oświadczenia na adres: [email protected]

W przypadku obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego, stanu epidemii albo wprowadzenia stanu nadzwyczajnego udzielanie nieodpłatnej pomocy prawnej lub świadczenie nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego może odbywać się za pośrednictwem środków porozumiewania się na odległość oraz poza lokalem punktu. Beneficjent nie jest zobowiązany do złożenia pisemnego oświadczenia, że nie jest w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej, a osoba fizyczna – przedsiębiorca nie musi składać oświadczenia o niezatrudnianiu innych osób w ciągu ostatniego roku.

Rejestracja na wizyty

w celu uzyskania pomocy w punkcie nieodpłatnej pomocy prawnej i nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego należy dokonać wcześniejszej rejestracji.

Rejestracja na wizyty odbywa się pod numerem telefonu: 12 399 98 36, od poniedziałku do piątku, w godz. 7:30-15:30